Waza z Bronocic to wyjątkowy zabytek prehistoryczny pochodzący z neolitu, który dostarcza niezwykle cennych informacji na temat wczesnych społeczności rolniczych zamieszkujących tereny dzisiejszej Polski. Jest to naczynie gliniane, odkryte w 1974 roku w miejscowości Bronocice, niedaleko Krakowa, podczas badań archeologicznych prowadzonych przez polsko-amerykański zespół badaczy. Waza ta jest uważana za jeden z najstarszych dowodów na istnienie pojazdów kołowych w Europie, a nawet na świecie.
Opis znaleziska
Waza z Bronocic to naczynie wykonane z wypalonej gliny, datowane na około 3500-3400 lat p.n.e.. Ma wysokość około 30 centymetrów, a na jej powierzchni znajdują się liczne wyryte wzory, które przedstawiają m.in. wozy z czterema kołami. Znalezisko to jest przypisywane kulturze pucharów lejkowatych, która była jedną z wiodących kultur rolniczych w neolicie na terenie Europy Środkowej.
Najstarsze przedstawienie pojazdu kołowego
Największą wartość naukową wazy stanowi wyryty na niej rysunek, który jest interpretowany jako najstarsze znane przedstawienie pojazdu kołowego. Motyw ten ukazuje prosty wóz zaprzężony prawdopodobnie w zwierzęta, najpewniej woły. Rysunek ten jest dowodem na stosowanie pojazdów z kołami przez ludzi już w IV tysiącleciu p.n.e., co stanowi przełomowe odkrycie w historii techniki i transportu.
Znaczenie archeologiczne i historyczne
Waza z Bronocic dostarcza kluczowych informacji o rozwoju technologicznym i organizacji społecznej ówczesnych społeczności. Odkrycie rysunku wozu sugeruje, że społeczności kultury pucharów lejkowatych wykorzystywały koła do transportu, co mogło znacznie ułatwiać przemieszczanie towarów i surowców, a także odgrywać rolę w handlu i migracji. Jest to także dowód na wysoki poziom rozwoju rolnictwa i hodowli zwierząt w tamtym okresie.
Kontekst kulturowy
Waza z Bronocic należy do kultury pucharów lejkowatych, która rozwijała się na terenach Europy Środkowej między ok. 3900 a 2900 lat p.n.e. Kultura ta charakteryzowała się budową osad, rozwiniętym rolnictwem i hodowlą zwierząt, a także zaawansowaną ceramiką, w tym naczyniami o charakterystycznym kształcie pucharu. Odkrycie wazy z Bronocic świadczy o wysokim poziomie umiejętności garncarskich oraz artystycznych mieszkańców tej osady.
Odkrycie i badania
Odkrycie wazy miało miejsce w trakcie badań archeologicznych w latach 70. XX wieku, prowadzonych przez zespół naukowców pod kierownictwem prof. Janusza Kruka z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN oraz amerykańskiego archeologa prof. Stephena E. Kocha. Prace te były częścią szerszych badań nad osadnictwem neolitycznym na terenie Małopolski, które ujawniły istnienie dużego kompleksu osadniczego w Bronocicach. Waza stała się jednym z najważniejszych znalezisk z tej lokalizacji.
Znaczenie dla historii transportu
Rysunki wozu na wazie z Bronocic wyprzedzają inne znane przedstawienia pojazdów kołowych, np. z terenów Mezopotamii, co sprawia, że jest to jedno z najstarszych świadectw wykorzystywania koła w transporcie na świecie. Koło jest uznawane za jedno z najważniejszych wynalazków w historii ludzkości, a odkrycie to wskazuje, że Europa Środkowa mogła odegrać kluczową rolę w jego rozwoju.
Wnioski
Waza z Bronocic to nie tylko niezwykle wartościowy artefakt archeologiczny, ale również symbol przełomowego momentu w rozwoju technologicznym i cywilizacyjnym człowieka. Jej odkrycie zmienia nasze rozumienie początków stosowania koła w transporcie i daje wgląd w życie społeczności neolitycznych na ziemiach polskich. Znalezisko to pozostaje jednym z najważniejszych dowodów na zaawansowanie techniczne i społeczne wczesnych rolników z tego regionu. Waza jest obecnie przechowywana i eksponowana w Muzeum Archeologicznym w Krakowie, gdzie można podziwiać jej unikalne wzory i poznać historię sprzed ponad 5000 lat.
Napisz komentarz
Uwagi