Plemię Dogonów, żyjące w Mali, stało się w XX wieku przedmiotem fascynacji antropologów, astronomów oraz osób poszukujących dowodów na istnienie dawnej wiedzy astronomicznej. Szczególne zainteresowanie wzbudziły ich wierzenia dotyczące gwiazdy Syriusz — najjaśniejszej na nocnym niebie. Przez wieki Dogonowie przekazywali sobie ustnie mitologiczne opowieści o tej gwieździe i jej towarzyszu, co według niektórych badaczy miało wskazywać na ich zaskakującą wiedzę o Syriuszu A i Syriuszu B. Czy Dogonowie naprawdę posiadali unikalną wiedzę astronomiczną?
Kim są Dogonowie?
Dogonowie to grupa etniczna zamieszkująca odizolowane rejony w Mali, szczególnie wzdłuż klifów Bandiagara. Dzięki swojej odrębnej kulturze, tradycyjnym wierzeniom i sztuce, wyróżniają się na tle innych społeczności Afryki Zachodniej. Ich kosmologia, przekazywana w postaci opowieści i rytuałów, obejmuje liczne symbole związane z niebem i kosmosem.
Odkrycie: Marcel Griaule i dogońska kosmologia
W latach 30. i 40. XX wieku francuski antropolog Marcel Griaule oraz jego współpracownicy, szczególnie Germaine Dieterlen, prowadzili badania wśród Dogonów. W swoich pracach, zwłaszcza w książce „Dieu d’eau”, Griaule opisał, że Dogonowie mieli unikalną wiedzę o układzie Syriusza. Twierdził, że kapłani Dogonów posiadali informacje o „ciemnej gwieździe” krążącej wokół Syriusza, co zdaniem badacza odnosiło się do Syriusza B — białego karła, którego odkrycie nastąpiło w zachodniej astronomii dopiero w XIX wieku.
Dogonowie i ich wiedza o Syriuszu B
Syriusz B to biały karzeł, pozostający w układzie podwójnym z Syriuszem A. Jest to niezwykle gęsty obiekt, który kiedyś był masywną gwiazdą, ale po wyczerpaniu swojego paliwa jądrowego zmienił się w białego karła. Syriusz B jest niewidoczny gołym okiem i wymaga teleskopu do obserwacji.
Griaule i Dieterlen przekazali, że Dogonowie wiedzieli o istnieniu tej „ciemnej gwiazdy”, której masa i gęstość są niezwykle wysokie. Mieli również znać informacje o okresie orbitalnym Syriusza B wokół Syriusza A, wynoszącym około 50 lat. W dogońskiej kosmologii Syriusz B, zwany „Po tolo”, jest związany z mitem o stworzeniu. Uznaje się go za najważniejszy element ich kosmologii, symbolizujący fundamentalną zasadę wszechświata.
Kontrowersje wokół wiedzy Dogonów
Relacje Griaule’a wywołały kontrowersje. Skąd Dogonowie mieli tak zaawansowaną wiedzę? Czy naprawdę posiadali ją od wieków, czy też zdobyli ją w wyniku kontaktów z Europejczykami?
Jednym z wyjaśnień jest to, że Dogonowie mogli dowiedzieć się o Syriuszu B od misjonarzy lub astronomów, którzy odwiedzali te tereny na przełomie XIX i XX wieku, ale czy misjonarzy rozmawialiby z Dogonami właśnie o kosmosie? Syriusz B został odkryty przez zachodnich astronomów w 1862 roku, a jego natura jako białego karła została potwierdzona na początku XX wieku. Inna hipoteza sugeruje, że Griaule mógł błędnie zinterpretować opowieści Dogonów, nadinterpretując ich symboliczne opowieści i dopatrując się w nich wiedzy astronomicznej. Sami Dogonowie twierdzą, że wiedzę o Syriuszu przekazali im ich bogowie, którzy kiedyś stąpili z nieba. Do dnia dzisiejszego plemię Dogonów przebiera się za swoich bogów w licznych rytułałach.
Nowe odkrycia i hipoteza o Syriuszu C
W późniejszych latach naukowcy zasugerowali istnienie trzeciego składnika układu Syriusza — Syriusza C, co wzbudziło nowe spekulacje. Niektórzy twierdzili, że Syriusz C mógłby być kolejnym elementem kosmologii Dogonów. W opowieściach plemienia pojawiają się wzmianki o trzeciej gwieździe — „Emme Ya” — choć sama hipoteza o Syriuszu C nie jest jeszcze w pełni potwierdzona.
Współczesna nauka a wiedza Dogonów
Dziś większość naukowców skłania się ku bardziej sceptycznemu podejściu. Uważa się, że choć dogońska kosmologia jest fascynująca, to ich rzekoma wiedza o Syriuszu B może być skutkiem wpływu zachodniej astronomii lub błędnej interpretacji ze strony antropologów. Pomimo to temat wciąż przyciąga zainteresowanie, szczególnie w kręgach osób poszukujących dowodów na istnienie starożytnej wiedzy astronomicznej lub cywilizacji pozaziemskich.
Podsumowanie
Historia Dogonów i ich wiedzy o Syriuszu pozostaje intrygującą zagadką. Niezależnie od tego, czy była to starożytna wiedza, przypadek kontaktów międzykulturowych, czy też wynik nadinterpretacji, mitologia Dogonów i ich opowieści o Syriuszu przypominają nam o bogactwie ludzkiej wyobraźni i różnorodności kosmologicznych wierzeń. Dla antropologów historia Dogonów jest przykładem na to, jak kultura, mitologia i nauka mogą się przenikać, tworząc złożony obraz ludzkiego postrzegania wszechświata.
Skąd zatem Dogonowie mogli posiadać tak zaawansowaną wiedzę?
Zapraszam do dyskusji w komentarzach poniżej.
Napisz komentarz
Uwagi